Grijze haren op de werkvloer zijn zo gek nog niet

Oudere werknemers: als we de vooroordelen mogen geloven, zijn ze duur en niet vooruit te branden. Voor 45+ers kan het vinden van een job daardoor een flinke opgave zijn. Ontmoedigend, want een 45+ werknemer kan nog zeker 20 jaar mee.  Hoog tijd dus om anders te gaan denken over oudere werknemers!

Vijf vooroordelen over oudere werknemers

In haar boek De Vintage werknemer: hoe langer en anders werken? zet loopbaancoach Anita Stevens de vooroordelen over oudere werknemers op een rijtje. Dit zijn de vijf meest voorkomende misvattingen:

• Ze zijn te oud. Oud is volgens Anita Stevens een relatief begrip. Recruiters focussen zich vaak op de chronologische leeftijd, maar er bestaan daarnaast nog drie andere soorten leeftijd: de biologische, de psychologische en de sociale leeftijd. De ene 47-jarige is de andere niet. Terwijl de één al volop toeleeft naar zijn pensioen, schrikt de ander niet terug voor een halve marathon.
• Ze zijn te duur. Waarom een dure oudere werknemer aannemen als je ook een goedkope jongere kunt krijgen, vragen veel werkgevers zich af. Daar zit wat in. Oudere werknemers hebben de carrièreladder al beklommen. Bovendien stelt de (vaak omstreden) loonindexering hen in het voordeel. Maar veel oudere werknemers zijn realistisch genoeg om genoegen te nemen met minder als ze daar boeiend werk voor terugkrijgen. Helaas wordt die bereidheid vaak geïnterpreteerd als een gebrek aan ambitie en motivatie.
• Oudere werknemers leren niet meer bij. De wetenschapper Albert Einstein bewijst wel dat er op genialiteit geen vervaldatum staat. Toch volgde in 2009 slechts 6,1% van de Belgen tussen 45 en 54 jaar een opleiding. Anita Stevens betreurt het dat niet meer werknemers die kans krijgen. Bij veel oudere werkzoekenden ziet ze juist een sterke gedrevenheid om opleidingen te volgen. 
• Ze zijn minder gemotiveerd. De meeste oudere werknemers zullen niet meer alle pijlen kunnen richten op hun carrière. Het gezin, hulpbehoevende ouders of sociale activiteiten doen eveneens een beroep op hen. Daardoor hebben ze echter ook mensenkennis opgebouwd en geleerd om efficiënt te werken. Vijfenveertigplussers zijn vaak zeer gemotiveerd en gaan zelden met zwangerschapsverlof.
• Oudere werknemers zijn vaker ziek. Ook dat beeld verdient nuance. Uit onderzoek blijkt dat oudere werknemers zich juist minder vaak ziek melden, maar dat ze wel langer wegblijven als ze ziek zijn. Op smoesjes om een dagje aan het strand te kunnen liggen zul je de vintage medewerker dus niet zo snel betrappen. Breekt hij echter zijn been tijdens het skiën, dan duurt het gemiddeld wel iets langer voordat hij weer de oude is.

Gevraagd: jonge en hippe copywriter

Talent wordt nog vaak gekoppeld aan leeftijd. Slogans als "jong en hip", "jong en trendy", "jong en veelbelovend" zetten de toon. De achterliggende gedachte: als je kaaklijn begint te zakken, wordt het tijd om een zak over je hoofd te trekken. Dan tel je niet meer mee. 

Een modeconcern zocht een copywriter. "Prima", dacht ik. "I'll be your woman". Die reactie bleek bij nader inzien iets te enthousiast, want ze zochten iemand van rond de achttien. Wat doe je dan als je paspoort ruimschoots het dubbele aangeeft? Ik trok de stoute schoentjes aan en begon verwoed te typen. In mijn meest catchy taal legde ik uit dat ik op achttienjarige leeftijd uit te tekenen was in jeans, sneakers en een roze Mickey Mouse-sweater. Inzicht komt gewoonlijk met de jaren. Vandaag heeft Mickey Mouse plaatsgemaakt voor eigentijdse fashion, want als rijpe vrouw weet ik feilloos wat me staat. Mijn rode lipstick en Chanel-parfum zijn mijn getuige. Ik kreeg de opdracht.

Ruim baan voor de oude rot

Talent en jong: in onze huidige wereld lijken het welhaast synoniemen. Leuk als je je tot de generaties Y of Einstein mag rekenen, maar toch iets minder als je bent uitgerust met het verkeerde bouwjaar. Toch zijn zowel jonge als oudere werknemers onmisbaar. Om een evenwichtige organisatie te krijgen, heb je ze eigenlijk allebei nodig.

De archetypische jonge werknemer is gepokt en gemazeld in het multimediatijdperk. Hij of zij denkt, spreekt en schrijft in sms-taal. De jonge werknemer is flexibel, enthousiast en weet niet beter dan dat Peking en New York binnen twee muisklikken bereikbaar zijn. Nog een voordeel: de jonge werknemer heeft jonge hersenen en kan relatief snel informatie kan verwerken. 

Daar tegenover staat de oude rot. Zijn bureau is een rots in de kolkende kantoorbranding. De oude rot laat zich niet zo snel meer van de wijs brengen. Hij kan de zaken relativeren en beschikt over een flinke dosis ervaring en mensenkennis. Hoewel hij heeft geleerd van het verleden, staat hij nog altijd open voor de toekomst en blijft hij graag in ontwikkeling. Jongere werknemers helpen hem daarbij. Hun gezelschap werkt inspirerend en stimuleert de oude rot om zijn vakkennis te actualiseren en te verbreden. 

Veertig is het nieuwe dertig

We worden met zijn allen steeds ouder, en veertig is het nieuwe dertig. Maar terwijl de pensioenleeftijd steeds verder wordt opgeschoven, blijft jong de norm. Dat is opmerkelijk als je je bedenkt dat een werknemer met een bouwjaar van 1970 pas in 2035 toe zal zijn aan zijn pensioen. Oud is een relatief begrip; het is vooral de betekenis die wij eraan geven.

Willen bedrijven geen kansen laten liggen, dan wordt het hoog tijd voor een nieuwe visie op de oudere werknemer. Het afschrijven van 45+-ers is een jammerlijke verspilling van kennis en talent.  Ook wie niet meer in de categorie "jong en veelbelovend" valt, heeft nog veel te bieden. Grijze haren op de werkvloer zijn zo gek nog niet!