Sayat.me: pest-app of nuttige feedbacksite?

De afgelopen week kwam Aaron (12) ontgoocheld thuis. Er was politie in de klas geweest, maar niemand wilde precies vertellen wat er gebeurd was. Wel dat het incident had gedraaid rond de app Sayat.me. "Een pest-app," zo zou de schooldirecteur later schrijven in een brief aan de ouders. En daaropvolgend in dikgedrukte letters: "Wij vragen om deze site zeker van de accounts van de kinderen te verwijderen."

Sayat.me: hoe werkt het?

Wat is Sayat.me precies? Enig speurwerk maakt duidelijk dat het gaat om een feedbacksite. "Ontvang anonieme en eerlijke feedback over jou. Word een betere jij", staat er in uitnodigende witte letters op het paarse scherm te lezen. Geïnteresseerden worden door een eenvoudig vierstappenmenu geloodst.

• Stap 1. Schrijf je in en maak een persoonlijke feedbackpagina aan.
• Stap 2. Deel de pagina via sociale media. 
• Stap 3. "Lees wat mensen echt over je denken". Je krijgt anoniem de feedbackberichten van anderen over jou te zien. 
• Stap 4. Kies welke berichten je wilt publiceren en laat ook anderen hierop reageren.

Gevaarlijke kantjes

Op Sayat.me kun je dus ongecensureerd je mening over anderen geven. Dat kan bovendien ook nog eens volledig anoniem. Geen wonder dus dat de app in korte tijd razend populair is geworden onder tieners. Een onschuldige vorm van vermaak?

Zelf profileert Sayat.me zich als een nuttige feedbacksite waarmee je jezelf kunt verbeteren. Vinden jongeren dat ook? De regionale televisiezender ATV ging de straat op in Antwerpen en vroeg het aan verschillende jonge mensen. Een meisje zegt dat de app vooral leuk is om elkaar complimentjes te geven, maar dat de anonimiteit het ook gevaarlijk maakt. Weer een ander wijst op de vele ruzies en pesterijen die eruit voortkomen. Zo kun je "dik en lelijk" genoemd worden zonder dat je weet van wie dat komt. 

Zelfmoord

Toen de 13-jarige Thirse zag dat anderen allemaal leuke en positieve reacties kregen, dacht ze: "Hé, dat wil ik ook!". Nadat ze een profiel had aangemaakt, stroomden er in eerste instantie leuke berichtjes binnen. Die toon veranderde echter al snel. Anderen noemden haar "dik" en "lelijk" en wensten haar allerlei ziektes toe. Of erger nog. "Er waren vooral ook veel berichten van mensen die me dood wensten", vertelt Thirse aan RTL Nieuws. 

In Groot-Brittannië kwam het al tot fatale gevolgen. In mei pleegde een 15-jarige jongen zelfmoord, naar verluidt nadat anderen hem via Sayat.me volledig de grond in hadden geboord. De zelfdoding deed in Groot-Brittannië een storm opwaaien. Maar hoewel er vele stemmen opgingen om de app te verbieden, lukte dat niet.

Herman Wannes van de AP Hogeschool/UA waarschuwt voor de gevaarlijke kantjes van Sayat.me. "Wat ik toch wel zorgwekkend vind aan deze app is het anonieme," zegt hij. "Jongeren willen een identiteit ontwikkelen. Ze willen dat hun imago overeenkomt met wie ze willen zijn. En als je dan totaal vernederd wordt als anderen meekijken, dan kunnen jongeren zich dat enorm aantrekken."

Tips tegen cyberpesten

Ook Peter Hulsen van Ouders & Onderwijs maakt zich zorgen om cyberpesten. "Vroeger schopte iemand je tas van de bagagedrager van je fiets af, tegenwoordig word je platgebrand op internet. Pesten is veel meer een kwestie van de digitale wereld geworden.'' Hij vraagt zich af of ouders zich wel voldoende realiseren wat er omgaat in hun kinderen. Temeer omdat je de impact van negatieve feedback niet altijd aan een kind kunt aflezen. "Het is voor ouders vaak heel moeilijk om te wegen hoe zwaar het is.''

Wat kunnen ouders en leraren doen om hun kinderen te beschermen tegen de gevolgen van cyberpesten? Jeugdcoach Hop geeft enkele tips:

• Blijf rustig en geef je kind ruimte om erover te praten.
• Verbieden is volgens Hop geen optie. Hypes volgen elkaar razendsnel op, dus je helpt je kind beter door hem/haar zich bewust te laten worden van de gevaren.
• Vraag je kind om een ander te adviseren. Een vraag als "Wat zou jij zeggen tegen iemand die verdrietig wordt van haatreacties?" daagt het kind uit om indirect antwoord aan zichzelf te geven.
• Geef zelf het goede voorbeeld. Laat jij je regelmatig leeglopen achter je pc? Verwacht dan niet dat je tieners zich voorbeeldig zullen gedragen, want ze voelen dit feilloos aan. 

Last but not least: praten helpt. Lopen de pesterijen uit de hand? Aarzel niet om hulp te zoeken. Het klasgenootje van Aaron deed dit, met als gevolg dat het cyberpesten door de school grondig werd aangepakt. Haters hebben per definitie ongelijk. Laat ze dus nooit het laatste woord krijgen.

Meer weten over cyberpesten op school? Breng dan ook eens een bezoekje aan de website van Mediawijs.