De TED-talk: negen tips voor een grenzeloze speech

Plankenkoorts kan je behoorlijk verlammen. Zelfs gevierd acteurs kunnen nachtenlang wakker liggen van de gedachte wat er tijdens een toespraak allemaal mis kan gaan. Gelukkig is er nu een methode waarmee je snel een glansrijke speech neerzet. De TED-talk is overgewaaid uit Amerika en doet ook hier de oortjes spitsen. 

Wat maakt dat filmpjes op YouTube over de TED-talk eindeloos worden gedownload? Het gaat niet over de inhoud, want TED-talks kunnen werkelijk overal over gaan. Het geheim schuilt veeleer in de vorm; in de manier van communiceren. Niet alleen zakenlieden, verkopers of studenten kunnen baat hebben bij deze methode, maar ook predikanten. Lees dus snel verder! 

Focus op één kernidee

Heb jij ook weleens geluisterd naar een preek of presentatie zonder structuur? Hoe interessant de inhoud ook is, het is verdraaid lastig om je concentratie erbij te houden als het verhaal kant noch wal raakt. 

Bij de TED-talk stel je één kernidee centraal. Weersta de verleiding om uitstapjes te nemen en daar allerlei moois omheen te vertellen. Be brave, kill your darlings. Hoe pijnlijk dat ook is, je preek of presentatie heeft veel meer impact als de hoofdgedachte goed uitgewerkt is dan wanneer allerlei losse eindjes de revue passeren.

Houd het kort maar krachtig

Mensen hebben maar een beperkte hoeveelheid concentratie tot hun beschikking. Houd je TED-talk daarom kort en krachtig. Twintig minuten volstaat om je hoofdgedachte uit te leggen, uit te werken en toe te passen. Voorkom uitweidingen en herhalingen door jezelf een tijdslimiet op te leggen. 

Schrijven is schrappen, dus schrijf je preek gerust helemaal uit en stel jezelf voortdurend de vraag: is het echt nodig dat ik dit vertel? Draagt het bij aan mijn kernboodschap? Is het antwoord nee, haal er dan resoluut de rode pen door.

Structuur, structuur en nog eens structuur

Niets is lastiger dan je een uur lang te concentreren op een ongestructureerd verhaal. De spreker begint met een uiteenzetting en raakt dan halverwege de draad kwijt. Waar ging het ook al weer over, vragen zijn luisteraars zich vertwijfeld af. Wat is de moraal van het verhaal, wat moeten wij ervan onthouden?

Het is op zich niet verkeerd om leuke anekdotes en inspirerende inzichten te delen. Zorg echter dat je dit inpast in een heldere structuur. Een handige handreiking die ik op een symposium leerde is de vijfpuntspreek. Hierbij structureer je je verhaal aan de hand van vijf chronologische stappen. Voor een extra heldere structuur maak je je verhaal rond, zodat je aan het eind weer terugkeert naar de hoofdgedachte waar het allemaal mee begon. 

Don't hide the messenger

TED-talks hebben vaak een persoonlijke insteek. Je inspireert anderen door iets van jezelf te laten zien. Voor wie last heeft van plankenkoorts is dat niet eenvoudig. Hoe verleidelijk kan het zijn om je te verschuilen achter een donkergrijs pak of een toga, weg te duiken achter het spreekgestoelte of te schermen met je expertise. Maar dat is dus allemaal géén goed idee. Althans, niet als je echt een inspirerende speech wilt houden.

Hoe moet het dan wel? Richt je op, haal even diep adem en bedenk je dan dat het publiek gekomen is om jouw verhaal te horen. Deel je passie, vertel hen over je persoonlijke ervaringen. Als jij je kwetsbaar durft op te stellen, dan zullen anderen dat ook gaan doen. Dat is het principe van spiegelen. En dat is precies waarom doorleefde verhalen werken.

Durf uit te dagen

Weersta de verleiding om je publiek hapklare brokken voor te schotelen. Natuurlijk, een begrijpelijk verhaal is belangrijk, maar jouw publiek  is niet gekomen om te horen wat het al weet. Net als bij een goed gerecht moet er ook iets overblijven om na te smikkelen. Zet je toehoorders dus gerust aan het denken, daag ze uit en leer ze nieuwe en interessante dingen. Als je lastige begrippen even uitlegt en het verhaal in begrijpelijke stappen presenteert, krijg je je publiek zeker mee.

Koester de kop en staart 

Een goed verhaal speelt zich af tussen een dito intro en slot. De eerste indruk is allesbepalend, net als bij een kennismaking. Tijdens de eerste minuten beslissen de luisteraars of ze zullen afhaken of de oren spitsen. Begin dus niet met een formeel welkomstwoord, maar bedenk een originele inkopper. Gebruik daarbij gerust humor of speel in op de actualiteit.

Veel sprekers raffelen het slot af, dolblij dat het erop zit en dat ze weer naar hun stoel terug kunnen. Een simpel advies: niet doen! Wist je dat het slot van jouw verhaal goud waard is? Dit is wat je luisteraars straks bij uitstek zullen onthouden. Maak gebruik van deze gelegenheid door je luisteraars de kern nog even krachtig mee te geven. Herhaal, vat samen of geef je publiek nog iets mee om thuis over na te denken.

Beeldend taalgebruik 

Door beeldend te spreken neem je je luisteraars bij de arm. Je helpt ze om zich in te leven in jouw verhaal door hen iets aan te reiken dat aan hun voorstellingsvermogen appelleert. Dit kun je doen door bij de TED-talk gebruik te maken van een beamer, maar ook door herkenbare en concrete voorbeelden te geven. Goed om te weten: beelden blijven over het algemeen gemakkelijker plakken dan woorden.

Een goede voorbereiding is het halve werk 

Even snel een verhaaltje oplezen? Doe maar liever niet. Wil je echt een goede TED-talk houden, dan gaat daar de nodige voorbereiding in zitten. Schrijf je preek helemaal uit en oefen hem in je binnenkamer minstens twee keer. Controleer of je verhaal niet te lang is. Slijp het bij, snijd overtollige tekst weg. De geboorte van een toespraak, presentatie of  preek is geen moment, maar een proces. Neem daar de tijd voor. Alles telt - niet alleen de schriftelijke voorbereiding, maar zeker ook de retoriek. Spreek rustig en weloverwogen, gebruik mimiek, las pauzes in en accentueer de woorden die belangrijk zijn. 

TIP: de onovertroffen bijbel voor elke spreker is het boek 'Goed gestemd' van Christel Lacroix. Met handige oefeningen.

Show yourself

Misschien heb je weleens een presentatie gevolgd waarbij de spreker volledig wegviel achter een lichtend scherm. Of wie weet verschool de predikant zich in een donker hoekje van de kansel. Bij de TED-talk is dat een absolute no-go. Door jezelf als spreker zichtbaar te maken, kun je je boodschap zo direct mogelijk overbrengen aan het publiek. Verreweg het grootste gedeelte van de communicatie vindt immers non-verbaal plaats.

Verschuil je dus niet, maar kom tevoorschijn en vertel je verhaal. Wedden dat je luisteraars straks op het puntje van hun stoel zitten?