Een kameleon past zich razendsnel aan. Dit diertje neemt feilloos de kleur van zijn omgeving aan, of die nu groen is of paars met witte stippen. Maar wat betekent het eigenlijk in de mensenwereld om een kameleon te zijn?
Zeldzaam persoonlijkheidstype
Typerend voor kameleons is dat ze het ene moment outgoing kunnen zijn, om het andere moment weer in zichzelf te duiken. Dat stelt de buitenwereld voor vraagtekens. "Wat is ze nu eigenlijk? Is ze extravert? Introvert? Of misschien ambivert - alle twee tegelijk?" Laten we het maar houden op dat laatste. De kameleon is alles wat hem op dat moment het meest gepast acht. Dat lijkt misschien schizofreen, maar schijn bedriegt. De kameleon verliest namelijk nooit de controle over zijn of haar persona's. De journaliste Morynn Smith spreekt van "een persoonlijkheidstype dat zelden gevonden wordt, maar wel degelijk bestaat."
Zou je een kijkje nemen in het brein van de kameleon, dan zou je zeer waarschijnlijk een switchboard vol met knopjes en schuifregelaars zien. Komt de kameleon in een situatie waarin hij slim en grappig moet zijn, dan zet hij de knopjes feilloos in de juiste stand. Moet de kameleon professioneel, stijlvol en bruisend overkomen, dan schakelt hij over. Vaak gaat dat niet eens bewust. Aanpassing is nu eenmaal de tweede natuur van de kameleon.
Fijngevoelige voelsprieten
Niet altijd wordt zulk gedrag door de omgeving begrepen. Wie een kameleon ziet socializen met de baas, zou er weleens het zijne van kunnen denken. De kameleon lijkt iemand met twee gezichten die slim spelletjes speelt om zijn doel te bereiken. Misschien is dat ook niet helemaal onwaar. Ambiverte mensen zijn uitgerust met fijngevoelige voelsprieten die ze uitsteken om zo effectief mogelijk te kunnen zijn. Bijgevolg krijgen ze vaak wat ze willen. Of dat nu promotie is, populariteit of die felbegeerde vrijgezel. Manipulatie? Misschien, maar niet per se in negatieve zin. Kameleons voelen gewoon haarscherp aan wat er nodig is om de situatie ten goede te keren. Door hun acteertalent en empathisch vermogen bereiken ze vaak veel.
Een charismatische en extraverte indruk kan de kameleon niet worden ontzegd. Helaas weten maar weinigen dat hij in stilte vaak nog urenlang nadenkt over elk gesprek. Nog minder mensen weten dat de kameleon diep van binnen al even fijngevoelig is als zijn voelsprieten. Juist omwille van die gevoeligheid zet hij zijn persona-vermogen in om zichzelf te beschermen tegen kritiek, haat en de oordelen van anderen. Alleen de mensen die hem het meest nabij zijn gunt hij een kijkje onder zijn bonte regenboogvel.
Behendig klaverjasser
"We functioneren door verbindingen met anderen tot stand te brengen. Om dat te kunnen doen, moeten we een show voeren en een façade aannemen." - Aletheia Luna
Je zou de kameleon kunnen vergelijken met een behendig klaverjasser. Nauwgezet oberserveert hij het spel, zodat hij zo goed mogelijk op anderen kan anticiperen. Hij toont nooit al zijn kaarten, maar probeert in plaats daarvan telkens de juiste troef op tafel te leggen.
Hoe doet de kameleon dat? Waarom weet hij mensen zo gemakkelijk voor zich te winnen? Observatie, cognitie en relaties zijn gereedschappen in handen van de ambiverte kameleon. Hij observeert wat anderen denken, voelen en leuk vinden, om daar vervolgens handig op in te spelen. De kameleon beseft als geen ander dat je geliefd kunt worden door mensen een goed gevoel over zichzelf te geven. Vandaar dat hij daar zijn kaarten op inzet. Door anderen te geven wat ze willen, krijgt hij ook zelf wat hij wil. De ambivert is niet primair op zoek naar eigen gewin, maar naar win-winsituaties.
Handige eigenschap
Een andere tool die de kameleon gebruikt, is spiegelen. Zo kan hij in een stressvolle situatie ijzig kalm blijven - een kalmte die afstraalt op de ander en voor beiden positief uitwerkt. Wil de kameleon dat de ander enthousiast wordt, dan zal hij zich enthousiasmerend gaan gedragen, waardoor het gemakkelijker wordt om anderen voor zijn plannen te winnen. Doordat de ambivert de stemmingen en emoties van anderen haarfijn aanvoelt, kan hij hier adequaat op reageren.
Wie een open boek zoekt, kan maar beter een andere gesprekspartner zoeken. Maar wacht toch nog even voordat je die veelkleurige collega een gluiperd noemt. En serveer die zakenrelatie niet te snel af als een onbetrouwbaar type. Volgens de journaliste Morynn Smith heeft de kameleon gewoon "een onbekend persoonlijkheidstype". Zoals de een goed is in voetbal en de ander in pianospelen, kan de kameleon zich gewoon goed aanpassen. In de natuur is dat reuze handig. En ook in de mensenwereld zou je er weleens hoge troeven mee kunnen gooien.
Reacties
Een reactie posten