In Midsommar draagt de duivel een bloemenkrans

Filmrecensie

Niets is wat het lijkt. Dat ontdekt de Amerikaanse Dani in de horrorfilm Midsommar. Als enige overlevende van een familiedrama volgt ze haar vriend Christian naar Zweden. Aan de groene heuvels gloort een nieuwe toekomst. Christians vriend Pelle introduceert hen in een idyllische commune. Jonge mensen liggen er genietend in het gras. Ze dromen van love & peace en zijn één met de natuur. Maar achter die idylle schuilt een gruwelijke werkelijkheid.

Dat de jonge Dani (Florence Pugh) niet al te stevig in haar schoenen staat, is vanaf het begin duidelijk. Ze neemt een fikse rugzak mee. Nadat haar bipolaire zus haar ouders en zichzelf doodde, is Dani overgebleven als wees. Aan het begin van de film zien we nog net hoe de lijkzakken worden dichtgeritst. Dani schreeuwt haar verdriet uit zoals ze dat in deze film nog vaker zal doen - een knap staaltje acteerwerk.

Turbulentie

Wie wil zo'n werkelijkheid niet ontvluchten? Als vriend Christian plannen smeedt om met zijn vriendengroep naar Zweden te vertrekken, weet ook Dani haar plekje te bemachtigen. Christian is niet direct enthousiast. Hij had eigenlijk stilletjes willen wegglippen uit zijn zieltogende relatie met Dani. Maar zoals in Midsommar maar al te vaak blijkt: de mens heeft niet alles in de hand. Dat wordt kunstig verbeeld door de turbulentie in het vliegtuig, die naadloos overloopt in het geschud van een auto over grillig wegdek. 

Teletubbieland

Als de Zweedse Pelle zijn vrienden introduceert in de commune, lijkt Dani van de hel in de hemel te zijn beland. Stel je een Teletubbieland voor waar iedereen op groene heuvels ligt, gekleed in witte klederen en bezield door love & peace. Bij aankomst worden al direct de psychedelica uitgedeeld. Dani weigert, maar Pelle weet haar met zijn charmes te overtuigen. Ze nipt van de paddothee. Even later zien we hoe ze gillend van paniek over de heuvels rent - een bad trip. Zelfs in Teletubbieland zit niet altijd alles mee.

De donkere nacht die voor horrorfilms zo tekenend is, blijft uit. Het is namelijk midsommar, de langste dag van het jaar. De commune viert die dag eens per negentig jaar met een festival. Iedereen draagt wit, iedereen is happy en dansende meisjes zijn getooid met mooie bloemenkransen. Aan rijkelijk versierde lange tafels wacht een maaltijd.

Ättestupa

We zien hoe Pelle Dani vertelt over de levenscyclus van de communeleden. Die is opgedeeld naar de seizoenen. Met 18 jaar ben je in de lente van het leven, met 36 jaar in de zomer en met 54 in de herfst. Het einde van de cyclus is de winter, een mijlpaal die met 72 jaar wordt bereikt. "Wat gebeurt er na 72 jaar?" wil Dani weten. Pelle lacht en haalt betekenisvol zijn hand langs zijn keel. Een grapje, meent Dani.

Maar dan wordt ze uitgenodigd voor Ättestupa. De communeleden doen er behoorlijk geheimzinnig over. Als Dani wil weten wat dat ritueel inhoudt, krijgt ze enkel te horen: "Dat zie je wel." Even later zien we hoe de groep onderaan een klif staat en naar boven kijkt. Het oudere echtpaar dat kort daarvoor nog samen toastte, verschijnt aan de top. De vrouw kijkt aarzelend in het rond. Op het moment dat haar blik die van Dani kruist, werpt ze zich naar beneden. Haar echtgenoot volgt. Omdat hij in tegenstelling tot zijn vrouw niet meteen te pletter stort, moet het klusje met een moker worden afgemaakt. Dani vlucht weg, misselijk van de gruwelijke taferelen. Ze begint haar spullen in te pakken. Maar Pelle is haar gevolgd, en net op tijd weet hij haar te overtuigen van de "schoonheid" van een eeuwenoude traditie. 

Germaans heidendom

Uniek aan Midsommar is dat op klaarlichte dag de meest duistere dingen gebeuren. Het zonnetje schijnt, de lucht is blauw. Iedereen danst, zingt en is gelukkig. Maar in het kippenhok hangt intussen een gevilde man versierd met bloemen, de vleespastei bevat schaamhaar en uit een gesloten hut klinkt een kakafonie aan orgastisch gekreun.

De horrorfilm van Ari Aster schetst een wereld waar menig neonazi van zou likkebaarden. We zien een samenleving die is teruggekeerd tot de wortels van een Germaans heidendom. Meisjes met blonde vlechten dansen rond in Dirndl-jurken, de tempel bevat swastika-achtige symbolen en donkergetinte gasten sterven als motten. Alleen de blond- en roodharigen blijven over. Aan hen de eer om bloemenkoningin te worden, zich voort te planten en de commune een nieuwe DNA-injectie te geven. 

Niets is wat het lijkt. Aan de gelukzalige glimlach van het "paradijs" hangt een prijskaartje. De liefde, de synergie... het is een spiritueel evenwicht dat precicieus in stand wordt gehouden. Met mensenoffers welteverstaan. Mensenoffers zorgen dat de Midsommar-zon blijft schijnen, dat de lucht blauw is en het leven lacht. De genocide voltrekt zich als een geoliede machine, vastberaden maar in stilte, en iedereen kan de volgende zijn. In Midsommar draagt de duivel een bloemenkrans.

De film Midsommar is geregisseerd en geschreven door Ari Aster (VS,2019). In de hoofdrol: Florence Pugh, Jack Reynor, William Jackson Harper, Vilhelm Blomgren en Will Poulter.