Harvey Weinstein is ook mijn monster

Openhartig opniestuk van Salma Hayek

"Harvey Weinstein was een gepassioneerd cinefiel, een risiconemer, een toptalent in film, een liefhebbende vader én een monster. Jarenlang was hij mijn monster.

Pijnlijke episode

Dit najaar werd ik door verslaggevers benaderd om te spreken over een episode in mijn leven die pijnlijk was, maar waar ik dacht vrede mee gesloten te hebben. Ik had mijzelf gebrainwashed om te denken dat het voorbij was en dat ik het had overleefd; ik ontsloeg mijzelf van de verantwoordelijkheid om me uit te spreken met het excuus dat er al genoeg mensen betrokken waren bij het ontmaskeren van mijn monster. Ik vond mijn stem niet belangrijk, en ik geloofde ook niet dat die een verschil zou maken.

In werkelijkheid wilde ik mijzelf de uitdaging besparen om dingen aan mijn dierbaren te moeten te uitleggen: waarom ik, toen ik terloops had opgemerkt dat ik net als vele anderen door Harvey lastiggevallen was, een aantal details buiten beschouwing had gelaten. En waarom we zoveel jaren hartelijk waren tegen een man die mij zo diep heeft gekwetst. Ik was trots op mijn vermogen tot vergiffenis, maar het feit dat ik mij schaamde om de details te beschrijven van wat ik had vergeven, deed mij afvragen of dat hoofdstuk van mijn leven werkelijk was afgesloten.

Lafheid en schaamte

Toen er zoveel vrouwen naar voren kwamen om te beschrijven wat Harvey met hen had gedaan, moest ik mijn eigen lafheid onder ogen zien en nederig aanvaarden dat mijn verhaal, hoeveel het voor mij ook betekende, niets anders was dan een druppel in een oceaan van verdriet en verwarring. Ik dacht dat niemand nog iets zou geven om mijn pijn – maar misschien was dit een gevolg van de vele keren dat mij, vooral door Harvey, werd verteld dat ik niemand was.

We worden ons eindelijk bewust van een ondeugd die maatschappelijk aanvaard is en die miljoenen meisjes beledigd en vernederd heeft, want in elke vrouw schuilt een meisje. Ik heb mij laten inspireren door diegenen die de moed hadden om te spreken, in het bijzonder in een samenleving die een president verkoos die door ruim een dozijn vrouwen wordt beschuldigd van seksuele intimidatie en mishandeling, en die we allemaal hebben horen beweren hoe een machtige man met vrouwen alles kan doen wat hij maar wil. Wel, nu niet meer.

Frida Kahlo

In de veertien jaar dat ik mij opwerkte van schoolmeisje tot Mexicaanse soapster, ontpopte Harvey Weinstein zich tot de voortrekker van een nieuwe beweging in de filmwereld die originele inhoud opnam in de mainstream. Tegelijkertijd was het ondenkbaar voor een Mexicaanse actrice om een plek in Hollywood na te streven. En hoewel ik had bewezen dat ze ongelijk hadden, was ik nog steeds een nobody.

Een kracht die mij de vastberadenheid gaf om mijn carrière voort te zetten, was het verhaal van Frida Kahlo, die in de gouden eeuw van de Mexicaanse muralisten kleine intieme schilderijen maakte waar iedereen op neerkeek. Ze had de moed om zich uit te drukken zonder acht te slaan op scepticisme. Mijn grootste ambitie was om haar verhaal te vertellen. Het werd mijn missie om het leven van deze buitengewone kunstenaar te portretteren en mijn geboorteland Mexico te tonen op een manier die de stereotypen kon verslaan. Het Weinstein-imperium, destijds Miramax, stond synoniem voor kwaliteit, verfijning en het nemen van risico's - een toevluchtsoord voor uitdagende en complexe artiesten. Het stond voor alles wat Frida voor mij betekende, en alles wat ik wilde zijn.

Contract met Harvey Weinstein

Hoewel ik juist met een ander bedrijf aan een filmtraject was begonnen, vocht ik om de productie terug te krijgen en hem naar Harvey te kunnen brengen. Ik kende hem al enigszins door mijn relatie met regisseur Robert Rodriguez, die destijds getrouwd was met producer Elizabeth Avellan. Met hen maakte ik verschillende films en zij namen mij onder hun hoede. Alles wat ik destijds van Harvey wist, was dat hij een opmerkelijk intellect had, dat hij een loyale vriend was en een familieman. Terugkijkend vraag ik me af of het wellicht mijn vriendschap met hen was - en met Quentin Tarantino en George Clooney – die mij heeft behoed voor een verkrachting.

De overeenkomst die we aanvankelijk sloten is dat Harvey zou betalen voor de rechten op het werk dat ik al had ontwikkeld. Als actrice zou ik 10°% meer betaald krijgen dan de minimale Screen Actors Guild Scale. Als producer zou ik een nog onbepaald tegoed ontvangen, maar geen betaling, iets dat in de jaren 90 voor een vrouwelijke producent geen zeldzaamheid was. Harvey eiste ook dat ik een contract ondertekende om nog een aantal andere films met Miramax te doen, waarvan ik dacht dat dit mijn status als leading lady zou versterken.

De uitdaging om nee te zeggen

Ik gaf niet om het geld. Ik was zo enthousiast om met hem en dat bedrijf te mogen werken. In mijn naïviteit dacht ik dat mijn droom was uitgekomen. Hij maakte de afgelopen 14 jaar van mijn leven de moeite waard. Hij zag iets in mij - een nobody. Hij had ja gezegd. Wist ik veel dat vanaf nu de beurt aan mij zou zijn om nee te zeggen.

Nee om op elk uur van de nacht de deur voor hem te openen, hotel na hotel, locatie na locatie, overal waar hij onverwacht zou komen opdagen, zelfs op een locatie waar ik een film aan het maken was waar hij niet eens bij betrokken was.
Nee tegen het douchen met hem.
Nee tegen hem laten meekijken terwijl ik aan het douchen was.
Nee tegen zijn aanbod van een massage.
Nee tegen een massage door een naakte vriend van hem.
Nee tegen zijn aanbod van orale sex.
Nee tegen zijn wens om mij naakt te zien samen met een andere vrouw.
Nee, nee, nee, nee en nog eens nee …

En elke weigering ontlokte in Harvey een Machiavelliaanse woede.

Aburde eisen

Ik denk niet dat er iets is dat hij meer haatte dan het woord "nee". De absurditeit van zijn eisen ging van een woedende oproep midden in de nacht met het verzoek om mijn agent te ontslaan tot de dag dat hij me fysiek wegsleepte uit het openingsgala van het Filmfestival van Venetië dat ter ere van Frida werd gehouden, zodat ik met op zijn privéfeest kon rondhangen met hem en enkele vrouwen die ik voor modellen aanzag, maar die bij nader inzien dure prostituees bleken te zijn.

Zijn overredingstactiek varieerde van zoetgevooisde woorden tot die ene keer toen hij in een woedeuitbarsting de angstaanjagende woorden sprak: "Ik zal je vermoorden, denk niet dat ik dat niet kan." Toen hij uiteindelijk besefte dat ik niet van plan was om de film te gaan verdienen zoals hij verwacht had, vertelde hij me dat hij mijn rol en mijn script met mijn jarenlange onderzoek aan een andere actrice had aangeboden. In zijn ogen was ik geen artiest. Ik was niet eens een persoon. Ik was een ding: geen nobody, maar een body.

Kwade trouw

Op dat moment moest ik mijn toevlucht nemen tot advocaten, niet omwille van seksuele intimidatie, maar om "kwade trouw" te claimen, aangezien ik keihard had gewerkt aan een film die hij niet van plan was aan mij terug te geven of te verkopen. Ik probeerde die film uit zijn bedrijf los te krijgen. Hij beweerde dat mijn naam als actrice niet groot genoeg was en dat ik als producent incompetent was, maar om zich juridisch te zuiveren, zoals ik het begreep, gaf hij me een lijst van onmogelijke taken met een krappe deadline:

Laat het script zonder extra betaling herschrijven.
Leg 10 miljoen dollar op tafel om de film te financieren.
Voeg een A-list director toe.
Cast vier van de kleinere rollen met prominente acteurs.

Tot een ieders verbazing, en niet in de laatste plaats die van mijzelf, slaagde ik erin om aan de eisen te voldoen dankzij een falanx van engelen die me te hulp schoten, waaronder Edward Norton, Margaret Perenchio, Julie Taymor, Antonio Banderas, Edward Norton, Ashley Judd en Geoffrey Rush. Nu werd Harvey Weinstein niet alleen afgeserveerd, maar moest hij ook meewerken aan een film die hij niet zag zitten.

Unibrow

Ironisch genoeg stopte de seksuele intimidatie zodra we begonnen met filmen, maar de woede escaleerde. Nagenoeg elke opnamedag betaalden we de prijs voor het feit dat we tegen hem waren opgestaan. Eens, in een interview, zei hij dat Julie en ik de ergste bitches waren die hij ooit was tegengekomen. We beschouwden dat als een compliment. Halverwege de opnames verscheen Harvey op de set en klaagde over Frida's 'unibrow'. Hij drong erop aan dat ik hier iets aan deed, en schold op mijn prestaties. Toen vroeg hij iedereen om de kamer te verlaten, behalve ik. Hij vertelde me dat mijn enige pluspunt mijn sexappeal was, en dat daar niets van te zien was in deze film. Dus hij vertelde me dat hij de film zou sluiten omdat niemand me in die rol zou willen zien.

Stockholm-syndroom

Het was zielsverpletterend, omdat ik toch moet bekennen dat ik verdwaald was geraakt in de mist van een soort Stockholm-syndroom. Ik wilde dat hij me zag als een artiest: niet alleen als een capabele actrice, maar ook als iemand die zich kon identificeren met een meeslepend verhaal en die de visie had om dit op een originele manier te vertellen. Ik hoopte dat hij me zou erkennen als een producer, die door aan zijn eisenlijstje had kunnen voldoen het mandaat had verworven om het script te leiden. Ik had onderhandeld met de Mexicaanse overheid en met wie dat ook maar nodig was, om locaties te verkrijgen die nog nooit aan iemand waren vrijgegeven - waaronder de huizen van Frida Kahlo en de muurschilderingen van onder meer Diego Rivera, de echtgenoot van Kahlo. Maar dit alles leek geen waarde te hebben. Het enige wat hem opviel was dat ik niet sexy was in de film. Hij deed mij twijfelen aan mijn vaardigheden als actrice, maar hij slaagde er nooit in om mij te laten twijfelen aan de film zelf.

Gedwongen seksscène

Hij bood me een optie aan om verder te gaan. Hij zou me de film laten afmaken als ik ermee instemde om met een andere vrouw een seksscène te doen. En hij eiste frontale naaktheid. Constant had hij gevraagd om meer huid, om meer seks. Al eerder liet Julie Taymor hem genoegen nemen met een tango die eindigde in een kus in plaats van de vrijpartij die hij wilde dat we opnamen tussen het personage Tina Modotti, gespeeld door Ashley Judd en Frida.

Dit keer was het me echter duidelijk dat hij me deze film nooit zou laten voltooien zonder dat hij op de een of andere manier zijn fantasie verwezenlijkt zag. Ruimte voor onderhandeling was er niet. Ik moest wel ja zeggen. Inmiddels had ik al zoveel jaren van mijn leven in deze film gestoken. We waren ongeveer vijf weken bezig geweest met filmen en ik had zoveel getalenteerde mensen ertoe bewogen om mee te doen. Hoe zou ik hun prachtige werk ten grabbel kunnen gooien? Ik had om zoveel gunsten gevraagd, ik voelde een immense druk om de film af te leveren en was alle mensen die in mij geloofden en die mij volgden in deze waanzin, diep dankbaar. Dus stemde ik ermee in om de zinloze scène te doen.

Zenuwinzinking

Ik arriveerde op de set op de dag dat we de scène opnamen waarvan ik geloofde dat die de film zou redden. En voor de eerste en laatste keer in mijn carrière had ik een zenuwinzinking: mijn lichaam begon ongecontroleerd te trillen, ik hapte naar adem en kon niet stoppen met huilen, alsof ik tranen overgaf. Omdat de mensen rond mij de geschiedenis tussen mij en Harvey niet kenden, waren ze erg verrast door mijn strijd die ochtend. Het was niet omdat ik naakt zou zijn met een andere vrouw. Het was omdat ik naakt met haar zou zijn voor Harvey Weinstein. Maar ik kon het ze op dat moment niet vertellen. Mentaal begreep ik wat me te doen stond, maar mijn lichaam hield niet op met huilen en stuiptrekken. Op dat moment begon ik over te geven terwijl de set nog altijd als bevroren stond te wachten om te schieten. Ik moest een kalmeringsmiddel innemen, zodat het huilen uiteindelijk stopte maar het braken verergerde. Je kunt je voorstellen dat dit niet erg sexy was, maar het was wel de enige manier om de scène door te komen. Tegen de tijd dat het filmen voorbij was, voelde ik mij zo radeloos dat ik mezelf tijdens de postproductie geestelijk moest distantiëren.

Onverwachts kassucces

Toen Harvey de film zag, zei hij dat het niet goed genoeg was voor een release. Deze keer moest Julie zonder mij de strijd met hem aangaan, en moest hij instemmen om de film in één bioscoop in New York op proef te laten draaien in de hoop dat we een score van minstens 80 zouden behalen. Minder dan 10 procent van de films behaalt die score bij een eerste screening. Ik ben niet naar de test gegaan. Ik wachtte vol ongeduld het nieuws af. De film scoorde 85.

Nogmaals was ik getuige van Harvey’s woede. In de lobby van een theater ging hij tekeer tegen Julie. Hij verfrommelde een van de scorekaarten en gooide die naar haar. De kaart raakte haar neus. Haar partner, de componist van de film Elliot Goldenthal, schoot toe en Harvey bedreigde hem fysiek. Toen hij eenmaal gekalmeerd was, vond ik de kracht om Harvey te bellen om hem te vragen om de film ook van start te laten gaan in een theater in Los Angeles, zodat hij in twee theaters zou draaien. Zonder veel ophef stemde hij toe. Ik moet zeggen dat hij soms aardig, leuk en grappig was - en dat was onderdeel van het probleem: je wist gewoon nooit welke Harvey je zou krijgen.

Maanden later, in oktober 2002, bezorgde de film die Harvey nooit had willen doen hem een kassucces dat niemand ooit had kunnen voorspellen. Ondanks zijn gebrek aan steun kon Harvey zes Academy Award-nominaties toevoegen aan zijn verzameling, waaronder die voor de beste actrice. Hoewel Frida hem uiteindelijk twee Oscars opleverde, zag ik nog steeds geen vreugde. Hij heeft me nooit een hoofdrol in een film aangeboden. De films waartoe mijn oorspronkelijke deal met Miramax mij verplichtte, waren allemaal kleine ondersteunende rollen.

Ontmoeting met Harvey Weinstein

Jaren later, toen ik hem tegenkwam tijdens een evenement, nam hij me apart en vertelde me dat hij was gestopt met roken en dat hij een hartaanval had gehad. Hij zei dat hij verliefd was geworden en ging trouwen met Georgina Chapman, en dat hij een veranderd man was. Uiteindelijk zei hij tegen me: "Je deed het goed met Frida; we hebben een mooie film gemaakt." Ik geloofde hem. Harvey zou nooit weten hoeveel deze woorden voor mij betekenden. Hij zou ook nooit weten hoeveel hij me pijn heeft gedaan. Ik heb Harvey nooit laten zien hoe doodsbang ik van hem was. Wanneer ik hem tegen het lijf liep, glimlachte ik en probeerde ik de goede dingen over hem te onthouden, mijzelf voorhoudend dat ik ten strijde was getrokken en gewonnen had.

Strijd om waardigheid

Maar waarom moeten zovelen van ons, als vrouwelijke artiesten, oorlog voeren om onze verhalen te vertellen als we zoveel te bieden hebben? Waarom moeten we vechten om onze waardigheid te behouden? Ik denk dat het komt doordat wij, als vrouwen, in artistiek opzicht tot een onfatsoenlijke staat worden gereduceerd, tot het punt waarop de filmindustrie niet langer moeite doet om erachter te komen wat vrouwelijk publiek wil zien en welke verhalen wij willen vertellen.

Volgens een recente studie was tussen 2007 en 2016 slechts vier procent van de regisseurs van het vrouwelijk geslacht en kreeg 80 procent daarvan de kans om slechts één film te maken. In 2016 bleek uit een ander onderzoek dat slechts 27 procent van de woorden in de grootste films door vrouwen werd gesproken. En mensen vragen zich af waarom je onze stemmen niet eerder hebt gehoord. Ik denk dat de statistieken voor zichzelf spreken - onze stemmen zijn niet welkom. Totdat er gelijkheid is in onze sector, met mannen en vrouwen die in alle aspecten dezelfde waarden delen, zal onze gemeenschap een vruchtbare voedingsbodem blijven voor roofdieren.

Ik ben dankbaar voor iedereen die naar onze ervaringen luistert. Ik hoop dat het toevoegen van mijn stem aan het refrein van de vele anderen die zich eindelijk uitspreken, licht werpt op waarom het zo moeilijk is, en waarom zovelen van ons zo lang hebben gewacht. Mannen hielden zich bezig met seksuele intimidatie omdat het kon. Vrouwen spreken zich vandaag uit omdat dat in dit nieuwe tijdperk ook eindelijk kan."

Deze brief verscheen op 12 december 2017 in New York Times.
Vertaling vanuit het Engels: Kelly Keasberry.

Gelovenswaardig

Zoeken in deze blog